Tưa miệng là gì? Hướng dẫn cách nhận diện và loại bỏ triệt để

Tưa miệng là tình trạng nhiễm nấm xảy ra phổ biến ở niêm mạc miệng. Bệnh chủ yếu khởi phát ở trẻ nhỏ, khiến con quấy khóc nhiều và ảnh hưởng xấu tới sức khỏe. Sau đây là những bí quyết quan trọng giúp cha mẹ nhận diện và loại bỏ hiệu quả tình trạng này.

Tưa miệng là bệnh gì?

Nấm miệng hay còn được gọi là nấm lưỡi, tưa lưỡi chỉ tình trạng nhiễm nấm Candida albicans và tích tụ trên niêm mạc miệng. Thông thường, nấm Candida vẫn luôn tồn tại trong miệng với số lượng vừa phải, nhưng khi chúng phát triển quá mức sẽ gây ra một số dạng viêm nhiễm. 

Phổ biến nhất có thể thấy chính là những tổn thương màu trắng kem, mảng bám ở lưỡi hoặc má trong. Một số trường hợp tưa miệng lan đến nướu, các vùng amidan khác nhau hoặc sau cổ họng.

Bên dưới bề mặt trắng tạo thành mảng bám thường sẽ là một vùng bị viêm đỏ và có thể đang chảy máu nhẹ. Một số ít trường hợp có thể xuất hiện những vùng da nứt nẻ, sưng đỏ ở khóe miệng. Trẻ sơ sinh bị tưa miệng thường quấy khóc, hay cáu và bú kém.

Không chỉ khởi phát ở trẻ nhỏ, bị tưa miệng ở người lớn cũng ngày càng trở nên phổ biến đặc biệt là người suy giảm hệ miễn dịch hoặc đang dùng một số loại thuốc kháng sinh liều cao.

Thực tế, nấm Candida là dạng ký sinh. Nếu người mẹ bị nhiễm nấm trong âm đạo, chúng sẽ nhanh chóng lây lan và trú ngụ trên cơ thể trẻ sơ sinh. Các triệu chứng thường diễn biến trong vòng 7 đến 10 ngày sau khi sinh. Ngược lại, trẻ nhỏ bị nhiễm bệnh có thể truyền cho mẹ trong khi bú. Từ đó sẽ xảy ra hiện tượng lây nhiễm chéo. Khi đó, người mẹ có thể cảm thấy đau bên trong vú khi cho con bú. 

Dấu hiệu nhận biết tưa miệng phổ biến nhất

Tưa lưỡi hoàn toàn có thể phát hiện thông qua các biểu hiện ở miệng và lưỡi. Bên cạnh đó, bạn đọc hoàn toàn không thể bỏ qua những dấu hiệu dưới đây:

• Trường hợp trẻ nhiễm nấm Candida có thể lây lan sang mẹ qua quá trình bú. Khi đó, núm vú sẽ có màu đỏ bất thường hoặc trở nên đặc biệt nhạy cảm.
• Dễ thấy nhất chính là cảm giác đắng miệng và rối loạn vị giác.
• Lưỡi, vòm miệng, sau cổ họng và khóe miệng xuất hiện mảng bám màu trắng, kết cấu gần như cặn bẩn ở kẽ răng. 
• Trẻ bị tưa lưỡi nấm miệng thường xuyên quấy khóc hoặc bỏ bú, giờ ăn và ngủ gián đoạn so với bình thường, miệng có mùi hôi.

Nguyên nhân gây tưa miệng là gì?

Nấm Candida có tính lây lan cao, tuy nhiên trên thực tế chúng chỉ có thể sinh trưởng mạnh mẽ ở trẻ nhỏ. Nấm tưa miệng rất ít lây lan ở người lớn. Dưới đây là một số nguyên nhân chính tạo điều kiện để bệnh khởi phát.

• Suy giảm hệ miễn dịch dẫn tới sự suy giảm tấm lá chắn đẩy lùi các sinh vật xâm nhập có hại, chẳng hạn như virus, vi khuẩn và nấm, gây mất cân bằng giữa các vi khuẩn “tốt” và “xấu” sống trong cơ thể. Từ đó làm tăng số lượng nấm Candida và dẫn đến nhiễm trùng trong miệng. Chính vì vậy mà trẻ nhỏ thường là đối tượng mắc tưa miệng cao hơn cả.
• Người mắc bệnh tiểu đường sẽ có nguy cơ mắc nấm Candida cao do nước bọt có chứa một lượng lớn đường chính là môi trường thuận lợi để chúng sinh sôi và phát triển.
• Nếu mẹ có tiền sử nhiễm nấm âm đạo có thể truyền bệnh sang con.
• Người già đeo răng giả hoàn toàn, đặc biệt là răng giả hàm trên có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh nấm Candida miệng.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị tưa miệng

Để chẩn đoán bệnh tưa lưỡi, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh tưa lưỡi thông qua quá trình quan sát và khoanh vùng tổn thương. Trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ được chỉ định lấy sinh thiết vùng bị ảnh hưởng để chẩn đoán sâu hơn nguyên nhân gây bệnh, loại bỏ nguy cơ mắc một số bệnh lý nguy hiểm.

Một số trường hợp nghi ngờ nhiễm nấm miệng trong thực quản, bạn sẽ được nội soi để xác định chẩn đoán. Bệnh tựa miệng có thể khởi phát ở cả trẻ nhỏ và người lớn. Nếu như bị tưa miệng ở người lớn chủ yếu được chỉ định sử dụng các loại thuốc Tây vì đối với trẻ nhỏ, bác sĩ sẽ ưu tiên các biện pháp an toàn và lành tính.

Nếu trẻ không mắc các bệnh lý khác ngoài tưa miệng, không nhất thiết phải điều trị. Phụ huynh có thể cho trẻ ăn sữa chua để kháng khuẩn nấm tự nhiên. Trường hợp bệnh đã lâu ngày không thể tự khỏi thì có thể tham khảo các loại thuốc kê đơn bởi các bác sĩ chuyên khoa nhi.

Chữa tưa lưỡi bằng phương pháp mẹo dân gian

Ứng dụng các bài chữa mẹo dân gian từ xa xưa sẽ giúp đảm bảo an toàn cho bé và mẹ. Nhờ sử dụng các nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên nên bạn hoàn toàn có thể dễ dàng thực hiện và áp dụng bất cứ lúc nào.

• Rau ngót: Dùng một nắm rau ngót đem rửa sạch, sau đó dùng cối giã nhỏ và lọc lấy nước cốt. Sử dụng băng gạc hoặc tăm bông thấm và lau lưỡi cho bé. Đây là phương pháp điều trị hiệu quả và phổ biến nhất hiện nay.
• Trà xanh: Lá trà xanh chứa nhiều thành phần lành tính và có khả năng sát khuẩn cao. Phụ huynh chỉ cần rửa sạch, đun sôi cùng với 200ml  nước. Sau đó dùng khăn thấm vào nước trà xanh đã nguội để lau lưỡi cho bé. Phương pháp được khuyến khích chỉ nên áp dụng với trẻ ngoài 6 tháng tuổi.
• Nước muối loãng: Bạn có thể tự chế nước muối bằng cách hoàn toàn 1 – 2 thìa với nước sôi để nguội hoặc nước muối sinh lý ngoài cửa hàng dược. Sau đó cho miếng gạc nhỏ quấn vào ngón tay út, thấm vào nước muối để lau lưỡi và xung quanh miệng cho bé.
• Cỏ mực: Chuẩn bị khoảng 1ml mật ong nguyên chất và một nắm lá nhọ nồi (cỏ mực) đã rửa sạch. Đem phần lá giã nhỏ vắt lấy nước. Sau đó trộn lẫn với 1ml mật ong và 1 chén nhỏ nước nóng. Dùng bông hoặc vải mềm bôi vào lưỡi và vòm miệng cho trẻ ngày 2 – 3 lần.

Điều trị tưa lưỡi bằng thuốc Tây

Trường hợp chẩn đoán mắc tưa lưỡi do giảm miễn dịch sẽ cần được điều trị bằng các loại thuốc Tây.

Cần điều trị cho cả mẹ và bé đối với trường hợp đang nuôi con bằng sữa và mắc tưa miệng. Người mẹ có thể dùng kem chống nấm để bôi vào đầu vú, nên dùng khi trẻ đã bú xong hoặc vệ sinh răng miệng cho trẻ bằng các dung dịch đặc trị.

Để điều trị bệnh nấm miệng do nhiễm candida albicans, bác sĩ chỉ định kết hợp một hoặc nhiều loại thuốc như: Fluconazole, Nystatin, Clotrimazole, Amphotericin B

Những bài thuốc hay từ Đông y

Việc lựa chọn những bài thuốc an toàn và hiệu quả từ Y học cổ truyền được ngày càng nhiều phụ huynh tin chọn.

• Bài thuốc số 1: Kết hợp các loại dược liệu như cây lược vàng, ké đầu ngựa, hoa đơn trắng, hoa cúc, đem rửa sạch sao khô. Sau đó cán nhỏ thành bột mịn. Trong điều trị bệnh nha chu, bạn nên hoàn khoảng 1 thìa cà phê nhỏ và cho con uống sau ăn khoảng 30 phút. Đối với quá trình điều trị bệnh tưa miệng, có thể bôi trực tiếp vào vùng bị viêm đỏ. Tuy nhiên, nên hạn chế để bé ăn thịt gà, đồ tanh, đồ muối chua và cay nóng.
• Bài thuốc số 2: Chuẩn bị các thảo dược bao gồm Thanh đại, Cam thảo, Trần bì, Tế tân, rửa sạch sau đó sắc uống cùng 500ml nước. Thuốc có vị ngọt dịu, thơm tương đối dễ uống, các mẹ có thể cho bé uống ngày 2 – 3 lần.

Khám chữa tưa miệng ở đâu tốt nhất?

Nếu trẻ hoặc người lớn mắc tưa miệng tái phát nhiều lần và không thể tự khỏi nên tới thăm khám tại một số cơ sở y tế uy tín, chất lượng cao:

• Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec: Hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, dịch vụ chăm sóc cao cấp chính là những ưu điểm lớn nhất bệnh viện Đa Khoa Vinmec. Không chỉ giúp điều trị bệnh tưa lưỡi hiệu quả, nơi đây có thể là địa chỉ tin cậy để cha mẹ thường xuyên đưa trẻ tới chăm sóc răng miệng định kỳ.
• Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC: Đây là cơ sở y tế trực thuộc Công ty TNHH Công nghệ và Xét nghiệm Y học nên đã xây dựng cho mình đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, tay nghề và học vị cao. Không chỉ tập trung loại bỏ triệu chứng bệnh, các bác sĩ sẽ thực hiện những xét nghiệm chuyên sâu. Từ đó kịp thời phát hiện và loại bỏ những nguy cơ tiềm ẩn ảnh hưởng tới sự phát triển răng miệng của trẻ.
• Bệnh viện nhi Trung Ương: Đối với những phụ huynh có nhu cầu điều trị tưa miệng cho con trẻ chắc chắn không thể bỏ qua địa chỉ này. Không chỉ sở hữu lịch sử hình thành và phát triển lâu đời, nơi đây còn là “đầu tàu” trong công tác thăm khám và điều trị cho trẻ nhỏ. Tại đây, bệnh tưa lưỡi của trẻ sẽ được điều trị nhanh chóng với chi phí tiết kiệm nhất, đồng thời khắc phục hiệu quả những bệnh lý răng miệng ở nhiều cấp độ.
• Bệnh viện Nhi Đồng 2: Nơi đây tiếp nhận và điều trị rất nhiều bệnh lý khác nhau cho trẻ nhỏ, đặc biệt là các gia đình ở khu vực phía Nam. Gia đình hoàn toàn không phải lo lắng về mức giá, chính sách bảo hiểm và các dịch vụ khi mọi thông tin của sản phẩm đều được công khai. Đội ngũ bác sĩ nơi đây đã có nhiều kinh nghiệm trong điều trị bệnh tưa lưỡi ở các mức độ khác nhau cho trẻ, đồng thời phát hiện và khắc phục tổn thương răng miệng từ sâu gốc.

Hướng dẫn phòng bệnh nấm tưa miệng

Mặc dù không gây nguy hiểm cho sức khỏe hoặc tới tính mạng người bệnh, nhưng bạn đọc vẫn nên chủ động hình thành là duy trì một số thói quen tích cực như:

• Việc rửa sạch đầu ti hằng ngày sau khi cho trẻ ăn.
• Thường xuyên vệ sinh răng miệng sạch sẽ, ngày 2- 3 lần sau ăn và súc miệng bằng nước muối hoặc dung dịch chuyên biệt.
• Chú ý khử trùng răng giả thường xuyên và đúng cách. Không nên đeo răng giả khi đi ngủ, nên lựa chọn các sản phẩm làm từ chất liệu cao cấp, thân thiện, an toàn và không kích ứng.
• Hạn chế ăn nhiều đồ ngọt hoặc chứa hàm lượng tinh bột cao, nhiều dầu mỡ, thường xuyên thăm khám để ổn định đường huyết trong cơ thể.
• Ngăn ngừa sự phát triển của candida vùng âm đạo bằng cách vệ sinh vùng kín bằng dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, tránh thụt rửa quá sâu. 

Tưa miệng là tình trạng bệnh phổ biến, chủ yếu khởi phát ở trẻ nhỏ và gây ảnh hưởng nhiều tới cuộc sống thường ngày. Cha mẹ nên chủ động trang bị kiến thức cần thiết để bảo vệ sức khỏe cho con trẻ, tiến hành thăm khám y tế định kỳ và xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học nhất.